İntihar eğilimi – korku ve endişelerin ele alınması
Konuşmak hayat kurtarabilir
İntihar hakkında konuşmak – Kişisel tereddütleri aşmak
Sevilen bir kişinin intiharı düşündüğünü / intihara meyilli olduğunu tahmin etmek veya öğrenmek, çok ürkütücü ve zorlayıcı olabilir. Ölüm, çaresizlik, ümitsizlik konularıyla yüzleşmek anlamına gelmektedir. Ancak, intiharı önlemek için senin konuşmaya hazır olduğunu anlamak çok önemlidir.
Konuyu açarak, ilgili şahıs ile empati kurduğuna dair sinyal vererek ve destek olarak, bir hayat kurtarabilirsin. Bu web sitesinde sana, böyle bir sohbete nasıl başlayabileceğine, neler söyleyebileceğine ve hangi ek destek hizmetlerine başvurabileceğine yönelik öneriler sunmak istiyoruz.
Ancak şunları da unutma: Sen profesyonel bir kişi değilsin. Riski tek başına üstlenmemen önemli. Tehlikeli akut vaziyetlerde, artık ne yapabileceğini bilmediğin zaman veya kendin zorlandığın zaman, profesyonel yardım hizmetlerine başvur.
İntihar davranışının uyarı işaretlerini fark et
İntihar düşüncesi olan bir kişi, bilinçli ve bilinçsiz olarak, yardıma ihtiyacı olduğunu farklı şekillerde belirtebilir. Bu tür belirtilere örnek
- “Ben olmasaydım, herkes için daha kolay olurdu” diyen bir kişi.
- Bir kişi aniden daha üzgün, daha sinirli veya agresif görünürse.
- Bir kişi kendini geri çekerse, vedalaşırsa veya eşyalar hediye ederse.
Uyarı işaretlerine yönelik daha uzun bir listeyi “İntihar eğilimini fark etmek” sayfasında bulabilirsin.
Bu uyarı işaretlerinden birisini veya birkaçını fark edersen, harekete geçmelisin.
“Artık dayanamıyorum” veya “Artık yaşamak istemiyorum” gibi ifadeleri de ciddiye almalısın,
bunlar şaka gibi söylenmiş olsa bile.
İntihar hakkındaki bir konuşmayı nasıl yapabilirim?
İlk önce: Kendini-yansıtma ve bilgi
Konuşmaya başlamadan önce bu zor konuya hazırlanman sana güven verebilir. Bu web sayfasında krizler ve intihar düşünceleri hakkında bilgi edinebilir ve gerektiğinde kişiye doğrudan önerebileceğin olası yardım hizmetlerine bakabilirsin. “Konuyu konuşmak” adlı eğitici videoda başka birçok kesin öneri bulacaksın.
Ayrıca bir kere de kendi içine dön, intihar düşüncelerini ele almayı düşündüğün zaman senin korku ve endişelerin neler? Umarız verdiğimiz bilgiler ile birkaç endişeni ortadan kaldırabiliriz. Kesin olan şey: Sormak her zaman doğrudur. Konuşacağın kişiye karşı her zaman ilgi göstermeye, değer vermeye ve açık olmaya çalış.
Doğru zamanı ve yeri kolla
Konuşmak için sessiz bir ortam ara. Her iki kişinin de herhangi bir şekilde dikkatinin dağılmayacağı veya zaman baskısının olmadığı bir zamanı seç.
Çoğu zaman da hareket halindeyken zor bir konuyu görüşmek insanlar için daha kolaydır.
Bir yürüyüş sırasında, örneğin sakin bir parkta veya ormanda.
Bu tür ortamlarda karşındaki kişiye çokça kişisel alan vermiş olursun.
Empatik konuşma
Konuşmaya kişinin refahıyla ilgili endişeni ve ilgini vurgulayarak başlayabilirsin. Örneğin:
“Son zamanlarda farklı davrandığını fark ettim” Senin için endişeleniyorum.”
Hassas ol ve kelimelerini dikkatli seç. “Ben” ifadeleriyle ayrıca iddiaları ve suçlamaları önleyebilirsin. Aşağıdaki ifade şekilleri daha az faydalı olacaktır:
“Artık hiç aramıyorsun”
veya
“Son zamanlarda moralin hep bozuk.”
Adını koy – İntihar kavramını kullanın
İntihar düşüncelerini ve intihar planlarını, görüşme sürecinde doğrudan ele almak oldukça önemlidir. Ayrıca, kişiye destek vermek istiyorsan, asıl sorunun ne olduğunu bilmek zorundasın. Bu düşüncesini anlatabilmek ise çoğu zaman ilgili kişi için oldukça rahatlatıcıdır. İntihar düşüncesini ve ayrıca kesin niyetlerini, planlarını ve hazırlıklarını da sor, örneğin:
“Bazen, artık yaşamak istemediğini düşünüyor musun?”
“Hayatına ne zaman veya nasıl son vermek istediğini biliyor musun?”
“Bunun için bir hazırlık yaptın mı?”
Örnek görüşme süreci
Böyle bir görüşmenin seyri nasıl olabilir? Her görüşme birbirinden farklıdır, çünkü her insan farklıdır. Ancak sana net bir fikir verebilmek için burada bir diyalog örneğine yer verilmiştir.
Sen: “Merhaba [İsim], nasılsın? Son zamanlarda bir sorunun olduğunu hissediyorum ve senin için biraz endişeleniyorum.”
Kişi: “Hayır, sanmıyorum. Her şey yolunda. Neden?”
Sen: “Son zamanlarda oldukça içine kapanıksın. Çok üzgün ve sanki dalgınsın. Ben de nasılsın diye sormak istedim.”
Kişi: “Ah, bilmiyorum! Ben de bilmiyorum. Bir şekilde artık benim ben olmadığını hissediyorum. Farklı. Sanki boş gibi.”
Sen: “Bu çok zor olmalı. Bu durum ne zamandır var? Bu konu hakkında konuşmak veya anlatıp rahatlamak istersen, seni dinlemekten memnuniyet duyarım!”
Kişi: “Bu bana ne kazandıracak? Bu, hiçbir şeyi değiştirmez ki!”
Sen: “Belki. Bazen stres atmaya veya konuşma esnasında başka bir bakış açısı görmeye faydalı olabilir.
Kişi: “Sanki bir anlamı varmış gibi.”
Sen: Bunun bir anlamının olmadığını neden düşünüyorsun?” Senin alternatifin ne olurdu ki?”
Kişi: “Yok”. Zaten hiçbir faydası olmayacaktır.”
Sen: “Bu oldukca kasvetli. Şimdi dikkatli şekilde soruyorum: Bazen, kafandan kendine bir şey yapma düşüncesi geçiyor mu?”
Kişi: “Ve öyle olsaydı? Sen de bunu değiştiremezsin ki.”
Sen: “Öyleyse, senin yanında olmak ve sana yardım etmek istiyorum. İntiharı düşünüyor musun diye açıkça sorabilir miyim?”
Kişi: “Bazen gerçekten aklıma bu tür düşünceler geliyor.”
Sen: “Bana karşı bu kadar açık ve dürüst olduğun için teşekkür ederim. Bu düşünceler bana ürkütücü geliyor. Bunlar tam olarak nasıl düşünceler?
Kişi: “Her şey bana fazla geliyor. Sanki her şey üzerime yıkılacak gibi geliyor. Bir çıkar yol bulamıyorum.”
Sen: “Çok üzüldüm. Artık yaşamak istemediğini düşünüyorsan: Hayatına nasıl son vereceğine dair bir plan ve bunun için de hazırlık yaptın mı?
Kişi: “Hayır, hiç. Sanırım bunu gerçekten yapamam, ama artık gerçekten tükendim.
Sen: “Profesyonel yardım almayı düşünebilir misin?”
Kişi: “Bana herhangi bir yabancının yardım edip edemeyeceğini bilmiyorum.”
Sen: “Bunu ben de bilmiyorum, ama eğer istersen, uygun bir yardım hizmetini aramak için sana memnuniyetle destek olabilirim. Seninle birlikte memnuniyetle danışma hattını arayabiliriz veya senin için daha kolay olacaksa, seninle birlikte danışma merkezine de gelebilirim. Memnuniyetle yanındayım ve intihar düşüncelerinde yalnız olmadığını bilmeni istiyorum.
İntihar düşüncelerine sahipsen, görüşmeye nasıl başlayacağını aşağıdaki bağlantıdan bulabilirsin:
Dinlemek ve empati kurmak
Kendi duyguları ve deneyimleri hakkında konuşması için görüştüğün kişiye bir alan tanı. Sorun için doğrudan bir çözüm gördüğünü hissetsen bile: Öncelikle sadece dinle, soru sor ve sorun için anlayış göster. Sorunu nasıl çözeceğine dair hızlı öneriler vermeye çalışma. Bir kriz esnasında “her şey o kadar da kötü değil” gibi ifadelerden de kaçın.
Yargılamalardan kaçın
Onun söylediklerini yargılama. Empatik ol ve kişiye ön yargılardan korkmaması için güven ver. Görüşmenin seyrinde tabii ki birlikte çözüm aramayı veya birlikte başka desteğe başvurmayı teklif edebilirsin. Bunlar arkadaşlar veya aile olabilir veya profesyonel destek hizmetleri olabilir.
Profesyonel yardıma yönlendir
Profesyonel yardım alması için karşındaki kişiye cesaret ver. Örneğin bu bir kriz danışma hattı veya bir danışma merkezi olabilir. Bu tür hizmetleri aramak için destek vermeyi teklif et ve örneğin birlikte telefon etmeyi veya danışma merkezine birlikte gitmeyi öner.
Tabii ki kişiyi web sayfamıza da yönlendirebilirsin. Yardım bulucu ile yakınındaki hizmetleri odaklı şekilde araştırabilirsin.
Tutamayacağın sözler verme
Karşındaki kişiye onun yanında olduğunu, yardım etmek istediğini ve kişinin sana güvenebileceğini vurgula. Ancak sınırlarını da göster, hem duygusal hem de profesyonel sınırlarını. Elbette ki her gün intihar hakkında konuşan bir profesyonel değilsin. Ve belki sen de bu durumdan dolayı zorlanıyorsundur. Bunu konuşabilir ve profesyonel hizmetlere yönlendirebilirsin.
Ancak, kişinin hayatını tehlikeye atabilecek herhangi bir söz veremeyeceğinizi ve vermeyeceğinizi de belirt. Olası bir intihar girişimi durumunda yardım çağırmama talebini yerine getirmeyeceğinizi açıkça belirt. Bunlar, senin çizebileceğin ve çizmen gereken sınırlardır.
Ne yaparım ? Şayet…….,
Kişi intihar düşüncesini reddederse ne olur?
Sorun değil: Belki kişinin gerçekten intihar düşüncesi yoktur, ancak muhtemelen endişelenmenizi takdir ediyordur. Belki de gerçekten senin destek olabileceğin bir başka sorun vardır.
Ve sen gerçekten intihar düşüncesinin var olduğuna dair endişe duyuyorsan?
Öncelikle soruyu kabul etmelisin. Ancak buna rağmen tabii ki destek vermeyi teklif edebilirsin: “Herhangi bir zamanda bu tür düşüncelere sahip olursan, bana gelebilirsin. ”
Kişinin ilk kez benim sormamla bu düşünce aklına gelirse ne olacak?
Bu, sıkça görülen ve doğru olmayan bir efsane. Sorarak hiç kimsenin aklına intihar düşüncesini getiremezsin. İntihar düşüncesi hakkındaki diğer efsaneleri “İntihar davranışını fark etmek” sayfasında bulabilirsin.
Bu kadar özel bir konu için kişiyi yeteri kadar iyi tanımadığım zaman ne olacak?
Esas olarak geçerli olan: Sormak hayat kurtarabilir. Çok sıkı arkadaşlık bağının olmadığı bir kişiyle konuşmaktan dolayı kendini çok rahat hissetmiyorsan, örneğin açık konuşabilirsin. “Biliyorum, çok iyi tanımıyoruz birbirimizi, ama endişeleniyorum. Şu anda neler yaşadığını anlatmak ister misin? Ayrıca kişiye ağır konular hakkında konuşabileceği başka kişiler olup olmadığını da sorabilirsin.
Kişi, intihar için kesin planlar yaptığını anlatırsa ne olacak?
Bir kişinin intihar için kesin plan yaptığını duymak kolay değildir. Ancak panik yok. Bu planların detaylarını sor: İntihar ne zaman ve nasıl gerçekleşecek? Bunun için herhangi bir hazırlık yapıldı mı? Tehlikeli eşya veya ilaçları ortadan kaldırmayı veya doğrudan birlikte danışma merkezine gitmeyi teklif et. Ölme isteği çok akut olursa, birlikte acil servise gidebilir veya sosyal-psikiyatrik hizmetleri veya acil servisi arayabilirsiniz.
Eğitici video
