İntihar düşüncesini ciddiye almak
“Artık ben olmadığım zaman…”
“Her şey bana fazla geliyor!”
İntihar düşünceleri son derece stresli, rahatsız edici veya korkutucu olabilir – hem başkaları onları ifade ettiğinde, hem de bu düşünceler aniden kendi kafanızda ortaya çıktığında.
İntihar düşüncesi oluşursa ne yapılmalı?
Birçoğumuz yarın uyanmazsak ya da kendi hayatımıza son verirsek ne olacağını düşündük. Bu tür düşünceler son derece normaldir. Ancak bu düşünceler sürekli olarak su yüzüne çıkarsa ve sen bunlardan uzaklaşamazsan ve/veya bu düşünce seni rahatsız etmeye başlarsa, o zaman yardım aramak gerekir.
Konuyu gündeme getirmek ve başkalarına düşüncelerinden bahsetmek önemli bir adımdır. Özellikle erkekler sorunlara iletişimden çok eylem yoluyla çözüm ararlar. Ancak böyle bir konuşma yapmak, durumunuzu daha iyi hale getirmek için aktif bir eylemdir.
Belki ailende güvenebileceğin bir kişi vardır? Kendini iyi hissetmediğin konusunda konuşmak için arkadaş veya tanıdıklar da doğru kişi olabilir.
“Ailemi veya arkadaşlarımı strese sokmak istemiyorum”.
Belki iyi bir spor eğitmeniniz vardır, belki de yıllardır birlikte çalıştığınız iş arkadaşınız sizin için güvenilir bir kişidir? Veya okulda güvendiğiniz ve konuşabileceğiniz bir öğretmen veya sosyal hizmet görevlisi vardır.
Tanımadığın bir kişiyle konuşmak sana daha kolay gelecekse, örneğin Berlin Kriz Hizmetleri’nin destek hattına ya da telefonda psikolojik destek hizmetine başvurabilirsin. Telefonda konuşmayı çok sevmiyorsan, sohbet veya e-posta yoluyla danışmanlık hizmeti alabilir veya doğrudan danışma merkezini ziyaret edebilirsin. Yardım bulucumuzda çeşitli hizmetler bulabilirsin. Ne tür bir destek istediğine kendin karar verebilirsin: çevrimiçi, çevrimdişi, anonim veya yüz yüze.
İletişim kurmak için dilediğin yolu seçebilirsin ve düşüncelerinden dolayı utanman gerekmez.
Profesyonel yardım aradığın için de öyle.
Hayatını tekrar düzene sokmak için bu önemli bir ilk adımdır. Ve bununla gurur duyabilirsin.
“Düşünceden çık”
“Düşüncelerin hakkında konuş”. “Duyguların hakkında konuş”. “Güvenilir kişiye yaşadığın stresi anlat”. Tüm bunlar kulağa kolaymış gibi geliyor. Ancak intihar düşüncesi gibi bu kadar büyük bir konu hakkında konuşmanın ne kadar zor olduğunu biliyoruz.
İşinizi biraz daha kolaylaştırmak için, böyle bir bir konuşmayı nasıl yürütebileceğine dair bazı yararlı hususları ve kabaca bir çerçeve ortaya koyma çalıştık. Söz konusu olan şeyin sadece bir çerçeve olduğunu lütfen unutma. Bir şeyi nasıl söylediğin ve hangi ifadeleri kullandığın, yalnızca senin elinde.
İntihar düşüncesi hakkında yapılan konuşmanın önemi
- Her şeyden önce: Destek aramaya karar verdin. Bu, büyük bir adım, belki de en önemli adım. Bu bir zayıflık işareti de değildir, aksine. Bu mükemmel bir şey.
- Bir konuşma sana destek alma ve başkalarına da sana destek olma imkanı sunar.
- Bu tür bir görüşme için zaman ve mekan yarat. Bu tür bir konu, ayaküstü konuşulacak bir konu değildir. O nedenle rahatsız edilmeden konuşabileceğiniz uygun yer ve zaman yarat.
- Kendini iyi hissettiğin bir yer seç, bu bir ofis odası olabilir ya da belki yürüyüş yaparken konuşmayı tercih edebilirsin? Bu birçok insan için daha kolay, çünkü o zaman karşılıklı oturmaya gerek yoktur ve görüşme araları da daha keyiflidir, neticede doğada etrafa bakınmak mümkün olacaktır.
- Dilersen, öncesinden diğer kişiye şu anda iyi olmadığını ve bu konuda konuşmak istediğini yazabilir veya söyleyebilirsin. O zaman o kişi hazırlıklı olur ve neye uğradığını şaşırmamış olur. Ancak bunu yapmak zorunda değilsin.
İntihar düşüncesi hakkında konuşmaya başlamak için birkaç örnek
- “Ne olduğunu tam bilmiyorum, ama bir şeyler ters gidiyor. Artık gücüm kalmadı, bazen ölmüş olmayı istiyorum.”
- “Şu anda kendimi iyi hissetmiyorum ve yaşamaya nasıl devam edeceğimi bilmiyorum.”
- “Artık sık sık yaşamak istemediğimi düşünüyorum. Bilmeni istiyorum.”
- “Son zamanlarda intihar etmeyi düşünüyorum. Bana ne yapmam gerektiğini söylemeden, seninle bu konuda konuşmak istiyorum. Bu senin için uygun mu?”
İntihar hakkında görüşme yaparak neye ulaşmak istiyorsun?
Konuşmanın amacının ne olacağını önceden belirle. Tabii ki bir sorununu konuşmak ve korkularını açıklamak istiyorsun. Belki de karşındaki kişinin iddialarını, süslü püslü boş laflarını dinlemek ve daha az faydalı önerilerle teselli edilmek istemiyorsun. Ancak bunun ötesinde? Aşağıdaki hususlar, bu tür bir konuşmanın hedefine örnek verilebilir.
- Birlikte bir danışma merkezini ziyaret etmek.
- Birlikte bir acil durum planı doldurmak. Bunun tam olarak nasıl görüneceğini bu sayfanın alt kısmında görebilirsin.
- Müteakip görüşmeler planlamak.
- Bağlayıcı anlaşmalar yapmak, örneğin bir sonraki buluşmanıza kadar kendine bir şey yapmayacağına dair.
Olası tepkiler
Birçok insan için ölüm ve intihar hakkında açıkça konuşmak sıradışı bir durumdur. Bunun sebebi, bunu öğrenmemiş ve buna alışkın olmamamızdır. Böyle bir konuşmanın sizin ve karşınızdaki kişi için yeni ve zor olduğunu unutmayın.
İdeal durumda konuştuğun kişi ne yapılması gerektiğini ve sana nasıl destek verebileceğini bilir. Belki de beklediğinden çok farklı tepki verir.
Belki de sana yanlış bir şey söylemekten korkar, belki de bu durumun altından kalkamaz. Ancak bunun seninle bir ilgisi yoktur. Sen başarısız olmadın ve yanlış bir şey yapmadın.
Onunla rahatsızlığın ve bu görüşmeden ne beklediğin hakkında konuş. Bu durumda da karşılıklı konuşmak fayda sağlar. Belki o senden daha hızlı davranır ve belki senin hiç istemediğin birçok öneriyle seni bunaltır. Bu, mümkündür. Konu hakkında konuşun.
Karşındaki kişiye dilersen bu sayfayı da gösterebilirsin. Burada ayrıca intihar düşüncesi olan kişilerin aile üyeleri için de bilgiler ve uyarılar bulabilirsin.
Kendi kendine test: İntihar düşüncesi soru formu
İntihar düşüncesi olan birçok kişi kendi kendine test yapmayı arzular veya intihar düşüncesinin ne kadar akut olduğunu söyleyen, destek aramak için krizlerinin “yeteri kadar gerçek” ya da “yeteri kadar büyük” olup olmadığını gösteren bir anket yapmak ister.
Bilimsel olarak intihar düşüncesi genellikle birkaç aşamadan oluşur. İlk aşama dinlenme, duraklama veya ara verme arzusudur, bunu (pasif) ölüm isteği, intihar düşünceleri, hazırlıkları olan bir intihar niyeti ve son olarak intihar eylemleri aşaması takip eder. Belki sen de kendini bu aşamalardan birisinde bulursun veya birden fazla aşamayı deneyimlemişsindir.
Hangi aşamada bulunduğun fark etmeksizin buraya bilinçli olarak bir kendi kendine test yerleştirmedik. “Objektif” bir testin seni hangi aşamaya yerleştirdiğinden bağımsız olarak yardıma ihtiyacın olduğunu düşünüyorsan, destek arama hakkın vardır. Sübjektif hissin en önemli kriterdir. Hayatın, bu krizi aşmana değer. Üstelik geç olmadan, hemen şimdi.
Acil durum planı
Duygu ve düşüncelerin seni korkutuyorsa, bir acil durum planı sana güven verebilir. Plana, akut intihar aşamalarından geçerken sana yardımcı olabilecek önemli uyarı işaretlerini, telefon numaralarını, iletişim ve stratejileri kaydedebilirsin. Bu planı yazdırabilir ve her zaman yanında bulundurabilirsin. Bu planı tek başına değil de, güvenilir bir kişi ile birlikte doldurmak fayda sağlar. Bu özel çevrenden bir kişi veya psikoterapist veya psikiyatr gibi bir uzman kişi olabilir. Bir danışma merkeziyle iletişim kurmak istersen, ilgili merkeze bir acil durum planını birlikte doldurup dolduramayacağınızı da sorabilirsin.
Bir intihar denemesinden sonra yaşam
Bir intihar denemesi bir dönüm noktasıdır. Hem kişinin kendi yaşantısında, hem de aile ve arkadaş çevresinde.
İntihardan kurtulan kişi olarak bir intihar denemesinden sonra çeşitli duygularla karşı karşıya gelebilirsin: Ne yaptığının farkına varmanın şokundan, işe yaramadığının yıkıcı bir şekilde farkına varmaya kadar.
Tıbbi bakım
Eylemini fiziksel ve psişik olarak hazmedebilmen ve uyum sağlayabilmen için tıbbi ve psikolojik olarak iyi bakılman önemlidir. İntihar düşüncelerine sahip olmaya devam etmen olağandışı olmayacaktır. Sana teklif edilen desteği kabul et ve ilgilen. İntihar düşüncesinin nedenleri çok çeşitlidir ve içinde bulunduğun durumun tekrar iyileşmesi için çoğu zaman sadece zaman gerekir.
Şok ve empati arasında
Ama genellikle bir intihar denemesi aile üyelerini ve arkadaşları da şoke etmektedir. Duygular korku, utanç ve suçluluktan anlayışlı empatiye kadar değişebilir.
Bu sayfa ilk etapta kısmen akut intihar düşüncesine sahip ilgili kişilere yöneliktir. Kelimeleri de buna uygun olarak doğrudan seçeceğiz. İntihar konusu hakkında açıkça bir şeyler okumak aile üyeleri ve arkadaşlar üzerinde bu ürkütücü ve yıkıcı etki yaratabilir.
Dolaylı etkilenen kişiler de böyle bir olayı hazmetmek zorundadır ve çoğu zaman desteğe ihtiyaç duyarlar. Benzer deneyimlere sahip kişiler ile konuşmak ve fikir alışverişinde bulunmak, yaşanan olayı hazmetmeye derman olabilir.
“Yakınları için yardım” sayfamızda, intihardan dolaylı olarak etkilenen herkese hitap ediyoruz. Orada, yaşanan olayı kategorize etmek ve hazmetmek için yardımcı olabilecek sayısız bilgiye ulaşabilirsin.
Yardım bulucumuzla doğrudan yakınında bulunan kendi kendine yardım gruplarımız, konuşma çevrelerimiz ve ilgili dernekler hakkında hızlıca bilgi edinebilirsin.
